ปัจจุบันนี้ พยานหลักฐานทางอิเล็กทรอนิกส์มีความเกี่ยวพันกับคดีต่าง ๆ เกือบทุกคดี ไม่ว่าทางตรงหรือทางอ้อม ดังนั้น การยึดเครื่องคอมพิวเตอร์จึงมีความสำคัญเป็นอย่างมาก และมีผลต่อความน่าเชื่อถือในการพิจารณาคดีในชั้นศาล สำหรับข้อแนะนำในการเข้าตรวจค้นและยึดพยานหลักฐานทางอิเล็กทรอนิกส์ในเบื้องต้นมี ดังนี้ 1) คำนึงถึงความปลอดภัยของเจ้าหน้าที่เป็นอันดับแรก 2) วาดแผนที่ในภาพรวมเช่นเดียวกับคดีทั่วไป 3) สวมถุงมือขณะตรวจค้นและยึดเพื่อป้องกันการปนเปื้อนของพยานหลักฐาน
4) วางป้ายระบุลำดับที่ของจุดต่าง ๆ พร้อมถ่ายภาพไว้ในทุกขั้นตอน 5) กันผู้ต้องสงสัยออกจากเครื่องคอมพิวเตอร์ 6) ตรวจสอบสถานะของเครื่องคอมพิวเตอร์ว่าเปิดอยู่หรือปิดอยู่ ถ้าเครื่องคอมพิวเตอร์ปิดอยู่ให้ข้ามไปที่ข้อ 7) ถ้าไม่มั่นใจให้พิจารณา ดังนี้ - ตรวจจอภาพว่าพักหน้าจอ (โดยการขยับเมาส์) หรือ ปิดหน้าจออยู่ (โดยการกดปุ่มเปิด/ปิดที่หน้าจอ) - ถ่ายภาพที่ปรากฎบนหน้าจอคอมพิวเตอร์ ให้ปรากฎวันที่และเวลาบริเวณหน้าจอภาพ เทียบกับเวลาของเครื่องโทรศัพท์เคลื่อนที่ซึ่งมีการตั้งค่าให้ซิงค์กับ Time Server เรียบร้อยแล้ว กรณีที่มีหน้าต่างซ้อนกันหลาย ๆ หน้าต่าง ให้คลิ๊กเลือกทีละหน้าต่าง แล้วถ่ายภาพเก็บเป็นหลักฐานเอาไว้ - หากมีเอกสารที่ยังไม่ได้บันทึก ให้กดปุ่มบันทึก - ในกรณีที่ไม่เข้าเงื่อนไขตามที่กล่าวมาแล้ว เช่น มีไฟล์กำลังถูกลบ, ติดรหัสผ่าน เป็นต้นก็ให้ดึงปลั๊กออกจากหลังเครื่องคอมพิวเตอร์ ถ้าเป็นเครื่องคอมพิวเตอร์แบบพกพาให้ถอดแบตเตอร์รี่ก่อน ยกเว้นในกรณีที่เป็นเครื่องคอมพิวเตอร์แบบแม่ข่ายรันระบบปฏิบัติการ Windows Server รุ่นต่าง ๆ , ระบบ Unix ให้ใช้วิธีการ Shutdown แทนการดึงปลั๊กออกจากหลังเครื่อง 7) ติดป้ายกำกับเป็นคู่ไว้บริเวณจุดเชื่อมต่อของเครื่องคอมพิวเตอร์ กับ สายที่เชื่อมต่อ ดังรูป 8) การถ่ายภาพควรถ่ายให้เห็นภาพรวม จุดเชื่อมต่อ และรายละเอียดของอุปกรณ์ที่ยึดทั้งหมด โดยเฉพาะหมายเลขประจำเครื่อง จากนั้น ดำเนินการบรรจุเครื่องคอมพิวเตอร์ที่ต้องการยึดลงในกล่อง ถุงพลาสติก แล้วปิดผนึกด้วยเทปกาว พร้อมลงลายมือชื่อกำกับไว้ 9) บันทึกรายละเอียดของเครื่องคอมพิวเตอร์ที่ยึด ลงลายมือชื่อผู้ยึด พร้อมระบุวันเดือนปีและเวลาที่ยึด เมื่อมีการส่งมอบพยานหลักฐานทางอิเล็กทรอนิกส์ ให้จดบันทึกเหตุผลในการส่งมอบ พร้อมลงลายมือชื่อผู้รับ และ ผู้ส่งมอบ พร้อมระบุวัน เวลา ให้ชัดเจน เพื่อเป็นการรักษาห่วงโซ่ของพยานหลักฐานให้มีความน่าเชื่อถือตลอดเวลา 10) การเคลื่อนย้ายพยานหลักฐานทางอิเล็กทรอนิกส์ ควรหลีกเลี่ยงสัญญาณวิทยุกำลังสูงภายในรถยนต์สายตรวจ สนามแม่เหล็ก โดยระวังในเรื่องการกระแทก ความเปียกชื้น และความร้อน เพราะอาจทำให้พยานหลักฐานทางอิเล็กทรอนิกส์เกิดความเสียหายได้ *** ข้อควรระวัง ***
|